MikroRNA (miRNA)
Są to niewielkie, 20-24 nukleotydów, nie kodujące białek cząsteczki RNA. Pełnią rolę regulatorową ekspresji genów poprzez modulowanie translacji lub stabilności matrycowego RNA. Nieprawidłowe funkcjonowanie, czy mutacje w genach kodujących microRNA mogą prowadzić do poważnych zaburzeń.
MikroRNA, kodowane genomowo, reguluje poziom translacji w komórce. Może ono działać w dwojaki sposób. Po pierwsze, dzięki komplementarnemu parowaniu do RNA kodującego białka, zwykle na w niekodującym rejonie 3’ (3’UTR). W procesie tym powstaje w pełni komplementarna helisa. Całkowita zgodność zasad z miRNA oraz mRNA prowadzi do degradacji transkryptomu. Drugim sposobem jest częściowe parowanie zasad z początkowym fragmentem miRNA (2-8 nt). Prowadzi to do ograniczenia translacji oraz częściowej degradacji. MikrroRNA powstaje z prekursorowych cząsteczek (Rys. 1). Pierwszym etapem jest transkrypcja przez polimerazę II, po czym dalej ulegają procesowaniu przez ryboendonuklezę Droscha oraz DGCR8/Pasha do 70-80 nukleotydowych cząsteczek pre-miRNA. Takie molekuły transportowane są następnie do cytoplazmy gdzie ulegają dalszym zmianom w krótsze cząsteczki przy udziale RNazy Dicer. Aby microRNA mogło pełnić swoja rolę regulatorową tworzy się następnie kompleks RISC (RNA induced silencing complex), w którym oprócz miRNA oraz Dicer znajduje się również RNaza III endonukleaza Ago2.
Literatura
- Ceman S., Saugstad J. microRNAs: Meta-controllers of gene exprsession in synaptic activity emerge as genetic and diagnostic markers of human disease. Pharmacology & Theraputics 2011, 130(1): 26-37.
- Plé H., Landry P., Benham A., Coarfa C., Gunaratne P.H., Provost P. The repertoire and featutures of human platelet microRNAs. PLoSOne 2012, 7:1-14