JAK

Kinazy JAK

Kinazy JAK (Janus Kinase) należą do rodziny eukariotycznych niereceptorowych tyrozynowych kinaz białkowych. Ludzkie kinazy JAK1 oraz JAK2 zostały odkryte przez Wilksa w 1989 roku (Wilks 1898), który zidentyfikował ich sekwencje kodujące w oparciu o tzw. zagnieżdżony PCR. Nowe kinazy zostały wtedy nazwane Just Another Kinase. Do rodziny kinaz JAK należą również JAK3 oraz TYK2 (Tyrosine Kinase 2). Kinazy JAK są białkami wielodomenowymi o ciężarze cząsteczkowym wynoszącym około 120-140 kDa. Ich budowę ilustruje Schemat 1. Domena katalityczna (JH1, o ciężarze cząsteczkowym około 40 kDa) znajduje się na C-końcu białka i jest funkcjonalną kinazą tyrozynową. Z domeną JH1 sąsiaduje tzw. domena pseudokinazowa JH2. Funkcja domeny JH2 polega na negatywnej regulacji aktywności katalitycznej domeny kinazowej. To właśnie te dwie sąsiadujęce ze sobą domeny zaispirowały nazwę kinaz JAK - kinazy Janusa. W starożytnej rzymskiej mitologii Janus był bożkiem początków i przejść, wrót i drzwi, o dwóch twarzach. W części N-końcowej białek JAK zostały zidentyfikowane jeszcze dwie domeny: trzecia FERM oraz czwarta SH2. Rola tych domen polega przede wszystkim na asocjacji i kotwiczeniu całego białka do cytoplazmatycznej cześci receptorów cytokin, czynników wzrostu oraz hormonów.