Witamina C
Potocznie używana nazwa witaminy C, czyli kwas askorbinowy nie do końca odpowiada chemicznej nomenklaturze, gdyż witamina C jest związkiem spokrewnionym z heksozami. Biosynteza witaminy C jest związana z przemianami glukozy, której przemiany doprowadzają do syntezy gamma-laktonu kwasu L-gulonowego. Witamina C jest natomiast enolową formą odwodorowanej postaci tego związku. Wzór strukturalny witaminy C przedstawia rysunek 1.
Większość ssaków, oprócz naczelnych, świnek morskich i niektórych nietoperzy, syntetyzuje witaminę C. Naczelne posiadają jednak blok metaboliczny umożliwiający syntezę witaminy C, gdyż nie posiadają enzymu oksydazy L-gulonowej, niezbędnego do biosyntezy witaminy C. Stąd wymienione wyżej organizmy muszę przyjmować egzogenną witaminę C wraz z dietą. Witamina C występuje przede wszystkim w roślinach. Szczególnie dużo zawierają jej owoce cytrusowe, owoce dzikiej róży, głogu, czarne porzeczki, winogrona, jabłka, maliny, żurawiny, pomidory. W mniejszym stężeniu obecna jest w zielonych częściach roślin: sałacie, kapuście, szczawiu czy ziemniakach. Produkty pochodzenia zwierzęcego zawierają znikome ilości witaminy C. W organizmie, witamina C pełni funkcję kofaktora wielu procesów biosyntezy. W procesach metabolicznych jest związkiem przenoszącym elektrony. Współdziała w biosyntezie kolagenu, przyspiesza procesy regeneracji, zrostu kości, uczestniczy w przemianach tłuszczów, cholesterolu, kwasów żółciowych. Ponadto witamina C uczestniczy w erytropoezie, a jako silny reduktor wolnych rodników przeciwdziała procesom oksydacyjnym, hamuje powstawanie rakotwórczych nitrozoamin w żołądku oraz stymuluje procesy odpornościowe organizmu. Niedobory witaminy C mogą skutkować m.in. zaburzeniami wytwarzania kolagenu, zwiększoną łamliwością kości, wolniejszymi procesami gojenia ran, kruchością naczyń włosowatych, obniżeniem odporności, bólami mięśniowymi, zaburzeniami łaknienia, krwawieniem z dziąseł a w skrajnych przypadkach wypadaniem zębów.